Tüp Bebek Tedavisinde İlk Muayene Nasıl Yapılır
Tüp bebek tedavisinde ilk muayene ; Kısırlık (infertilite) Tüp Bebek tedavisine başlayacak olan çiftin değerlendirilmesi 35 yaş altı kadınlarda bir yıl korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebeliğin oluşmaması durumunda, 35 yaş üstü kadınlarda ise 6 ay düzenli ilişkiye rağmen gebe kalınmaması durumunda yapılması önerilmektedir.
Bazı kısırlık nedenleri ve belirtileri olması durumunda; örneğin düzensiz adete sahip olmak, endometriozis (çikolata kisti hastalığı) tanısı almak, üreme sisteminde gelişim bozuklukları olması durumunda bu süreleri beklemeden bir infertiliteuzmanına başvurmak önerilmektedir.
Ülkemizde birçok kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ön incelemeyi yapmaktadır. Fakat değerlendirmede bazı eksikler meydana gelmektedir. Bu yazımızda çocuk sahibi olmak isteyen çiftin nasıl değerlendirilmesi gerektiği ile ilgili önemli noktaları aydınlatacağım.
Üremeyi engelleyecek durumlar açısından değerlendirmeye çift beraber başlamalıdır.
Tüp Bebek tedavisinde ilk görüşmede ortaya çıkan kadınlarda kısırlık nedenleri
- Yumurtlamada sorunlar: Yumurtlama kadının adet dönemlerinde yumurtayı tüplere gönderdiği olaydır. Yumurtlamayı hormonlar kontrol eder. Bu yumurta ile sperm birleşirse gebelik oluşabilir. Gebelik şansı yumurtlamadan bir iki gün önce ve yumurtlama günü ilişkiye girildiğinde daha yüksektir. Bazı kadınlarda yumurtlama gerçekleşmemektedir.
- Rahim ve Tüplerdeki sorunlar: oluşan gebeliğin sağlıklı büyüyebilmesi için rahme yerleşmesi gerekmektedir. Rahimde buna engel olacak bir durumun olmaması gerekir. Aynı zamanda tüplerin yumurta ya da oluşmuş gebeliğin geçişini engelleyecek bir durumunun olmaması gerekmektedir.
- İleri kadın yaşı: Kadınlar belli bir yumurta sayısı ile doğduğundan özellikle 30 lu yaşların ortasından itibaren doğurganlık oranları hızla azalmaktadır.
Tüp Bebek Tedavi ilk görüşmesinde kısırlık değerlendirilmesi
Öncelikle adet düzeni ve önceki gebelikler sorgulanır. Ardından muayeneye geçilir. Muayene de ultrasonografi ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilir.
Yumurtalık rezervi kadınlarda infertilite tedavisinin başarısını en çok etkileyen durumlardan bir tanesidir. Ultrasonografi yardımıyla rezerv değerelendirilmesi yapılabilmektedir. Burada önemli olan antral folikül sayısıdır. Antral folikül 2-10 mm arasındaki foliküllere verilen addır. Yumurtalık rezervinin en iyi göstergelerindendir. Adet döneminin 2-4. günleri arasında vajinal ultrason ile sayım yapılır. 4’ten az olan sayıya sahip kadınların yumurtalık rezervi azalmış kabul edilir.
Tüp Bebek Tedavi Öncesi Muayene de Kan testleri- özellikle Anti Mullerian Hormon (AMH) değerlendirilmesi:
AMH günümüzde kısır çiftlerin tedavisine başlamadan bakılması gereken önemli bir test halini almıştır. Yumurtalık rezervinin güçlü bir göstergesidir. Antral foliküllerden salınır ve seviyesi adet döneminin hangi gününde bakıldığına göre değişiklik göstermez. Tedaviye başlayacak olan hastalara mutlaka bakılmasını önermekteyiz.
Kadınların bir diğer değerlendirilmesi hormonal değerlendirmeyi kapsar. Bazı hormonların yüksekliği veya düşüklüğü yumurtlamayı etkilemektedir. Bu sebeple özellikle tiroid hormonlarının da değerlendirmeye eklenmesini öneriyoruz.
Bu kısma kadar yumurtalık ve rahmin durumunu değerlendirilmesini konuştuk. Ultrasonografi yardımıyla rahmin durumu değerlendirilir fakat rahmin içini boşluğu ve tüpleri değerlendirmek için yetersizdir. Bu sebeple tüpleri ve rahim içi boşluğu değerlendirmek için biz tedaviye başlayacağımız her hastaya rahim filmi (histerosalpingografi) uygulamaktayız. Genel olarak ağrılı bir işlem olduğundan biz anestezi altında rahim içerine bir boya vererek film çekmekteyiz. Böylelikle rahmi ve tüpleri anlık değerlendirme şansına sahip oluyoruz. Rahim içinde oluşmuş yapışıklıklar gebeliği engelleyebilmektedir. Aynı şekilde tüplerin tıkalı olması veya sıvı ile dolu olup şiş görünmesi de gebelik şansını azaltmaktadır. Bu sebeple tedaviye başlayacak bütün kadınların rahim filminin çekilmesi olmazsa olmazdır.
Tüp bebek tedavisine ilk muayene de erkeklerde kısırlık değerlendirilmesi
Çocuk sahibi olmayı başaramamış çiftlerin değerlendirilmesinde en önemli basamaklardan bir tanesi semen analizi-spermiyogramdır. 2-4 günlük bir cinsel perhizin ardından alınması ve örneğin bir saat içinde değerlendirme yapacak labaratuvara ulaştırılması önemlidir. Standart semen analizinde semen volümü ve mikroskopisi yer alır. Mikroskopik değerlendirmede sperm konsantrasyonu, sperm sayısı, hareketliliği ve spermlerin görünümü (morfolojisi) değerlendirilmektedir. Aynı zamanda olgunlaşmamış hücreler lökosit sayısı ve aglütinasyonu değerlendirilmiş olmalıdır.
Semen analizinde çok değişkenlik olabileceğinden en az iki kez değerlendirme önerilmektedir.
Tüp Bebek tedavisine başlayacak olan çiftin değerlendirilmesi normal olmayan semen analizinde bozukluğa yönelik tedavi değerledirmeler yapılmalıdır. Sperm sayısı düşüklüğü olanlar erkek hastalarda hormonal değerlendirme yapılmalıdır. İleri şekil bozukluğu ve ileri sayı düşüklüğünde genetik test yapılmalıdır.
